Kobra królewska
| Ophiophagus hannah[1] | |
| (Cantor, 1836) | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Ophiophagus |
| Gatunek |
kobra królewska |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Dystrybucja kobry królewskiej | |
Kobra królewska[3] (Ophiophagus hannah) – gatunek jadowitego węża z rodziny zdradnicowatych. Jest największym z jadowitych węży, osiąga do 5,7 m długości[4] i waży do 9 kg[5]. Stosownie do rozmiarów wytwarza dużą ilość silnego jadu, typowego dla kobr. Świetnie pływa i wspina się po drzewach.
Występowanie i biotop
[edytuj | edytuj kod]Jej siedliskiem są gęste górskie lasy oraz bambusowe dżungle, lubi także osiedlać się opodal strumieni i bajorek. Występuje na obszarze Bangladeszu, Mjanmy, Kambodży, Indii, Indonezji, Laosu, Tajlandii, Wietnamu, zachodniej Malezji, południowych Chin i na Filipinach[6].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1836 roku duński zoolog Theodore Cantor, nadając mu nazwę Hamadryas hannah[7]. Jako miejsce typowe odłowu holotypów Cantor wskazał „Sunderbun” (tj. Sunderbans, Bengal Zachodni, wschodnie Indie) i „dżunglę niedaleko Kalkuty”[7]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Ophiophagus utworzonego w 1864 roku przez brytyjskiego zoologa Alberta Günthera[8].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa: gr. οφιοφαγος ophiophagos – jedzący węże, od οφις ophis, οφεως opheōs – wąż; -φαγος -phagos – jedzący, od φαγειν phagein – jeść[9][10]. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy nimf mieszkających na drzewach w mitologii greckiej (ze względu na nadrzewny styl życia kobry królewskiej)[10].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Żywi się przeważnie wężami. Potrafi zjeść nawet węże własnego gatunku. Je także inne zwierzęta np. szczury, myszy.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Samica po zniesieniu jaj przykrywa je opadłymi liśćmi i rozmaitymi odpadami. Potem opiekuje się nimi, owinięta wokół gniazda. Wykazuje w tym czasie bardzo dużą agresję i jest niebezpieczna dla przechodzących w pobliżu zwierząt i ludzi. Niedługo przed wykluciem młodych, matka opuszcza gniazdo, aby nie ulec pokusie zjedzenia własnego potomstwa.
Jad
[edytuj | edytuj kod]Jad wydzielany jest przez parzyste gruczoły znajdujące się po bokach głowy, które są łączone z zębami jadowymi za pomocą kanalików. Wstrzykiwanie jadu do ciała ofiary odbywa się poprzez skurcz mięśni otaczających gruczoły. Kobra nie zawsze używa jadu – jest dla niej bardzo cenny, czasami więc kąsając, nie aplikuje trucizny. Takie przypadki zdarzają się jednak rzadko i nazywane są „suchymi ukąszeniami”[potrzebny przypis].
Jednym ukąszeniem potrafi nawet zabić dorosłego słonia (śmierć następuje po 3 godzinach)[potrzebny przypis]. Człowiek, który został zaatakowany, przy braku pomocy medycznej może umrzeć w ciągu kwadransa. Śmierć następuje w wyniku porażenia mięśni oddechowych. Ból odczuwany w przypadku dostania się jadu do organizmu może nastąpić po fakcie samego ukąszenia, ze względu na opóźnioną reakcję komórek. Kobra królewska przejawia dużą napastliwość i jest znacznie agresywniejsza od innych kobr.
Jad kobry królewskiej nie zabija przedstawicieli własnego gatunku, spowodowane jest to wrodzoną odpornością[11].
Status i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Jest gatunkiem rzadkim i z kolejnymi latami jej liczebność maleje. Nie podjęto jednak jeszcze decyzji o nadania jej statusu zagrożenia.
Ze względu na to, iż kobra królewska jest w swojej faunie niemalże na szczycie łańcucha pokarmowego, zagrożenia wynikające z agresji innych zwierząt są bardzo małe. Obecnie największym zagrożeniem dla tego węża jest działalność człowieka – wiele z tych gadów ginie pod kołami samochodów. Inną przyczyną coraz niższej liczebności kobry królewskiej jest niszczenie jej naturalnego środowiska.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ophiophagus hannah, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ B. Stuart i inni, Ophiophagus hannah, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-1 [dostęp 2017-06-10] (ang.).
- ↑ W. Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978, s. 83, seria: Mały słownik zoologiczny. (pol.).
- ↑ Wood, The Guinness Book of Animal Facts and Feats. Sterling Pub Co Inc (1983), ISBN 978-0-85112-235-9
- ↑ National Geographic: King Cobra. [dostęp 2007-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-17)].
- ↑ Ophiophagus hannah. The Reptile Database. [dostęp 2010-09-09]. (ang.).
- ↑ a b T.E. Cantor. Sketch of undescribed hooded serpent with fangs and maxillar teeth. „Asiatic Researches”. 19, s. 87, 1836. (ang.).
- ↑ A.C.L.G. Günther: The reptiles of British India. London: Pub. for the Ray society by R. Hardwicke, 1864, s. 341. (ang.).
- ↑ ophiophaga, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ a b Ophiophagus hannah (Cantor, 1836). The Reptile Database. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
- ↑ Zdumiewające Indie: Ghaty Zachodnie (Wildest India) - Holandia 2011